Lộ trình dạy con học tiếng Anh tại nhà
Đây là bài viết mình sưu tầm từ các mẹ đã thành công trong việc dạy con học tiếng Anh và bổ sung thêm những trải nghiệm của bản thân, cũng như thêm 1 số tài liệu để giúp ba mẹ có sự lựa chọn hợp lý nhất.
Chuyên mục cóp nhặt tri thức từ những bà mẹ vĩ đại tiếp tục với một post đỉnh cao với những thông tin khoa học về những tài liệu tối cần thiết cho các bé học tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai.
Hôm trước mình đã hứa sẽ viết lại quá trình học tiếng Anh của con mình. Với mình, quá trình học Tiếng Anh phải an toàn cho mọi đứa trẻ thì hãy nên áp dụng. Nếu chỉ có 1% rủi ro cũng là không nên áp dụng, bởi hậu quả trên con là điều không gì khắc phục được. Mỗi mẹ áp dụng, hay đọc, việc đầu tiên phải lắng nghe cảm nhận của bản thân về năng lực của con mà tự rút ra một quá trình mới phù hợp với điều kiện gia đình mình, đừng bao giờ áp dụng một cách máy móc bất kỳ một phương pháp nào mà làm khổ con nhé.
Em cũng xin cảm ơn chị Dương Thị Minh, bác Phong 3J, bác Huy cub@, chị Laida, chị Trần Quỳnh Hương, bác Khăn lụa đỏ Phạm Tiến Dũng, bác Hương mùa thu… và rất nhiều các anh chị khác đã giúp em tổng hợp lại kiến thức và tự chọn ra con đường giáo dục con trên nền tảng sách vở, kiến thức, kinh nghiệm tổng hợp được của các anh chị. (em nói rõ em không sáng tạo ra cái gì, em chỉ tổng hợp từ nền tảng có sẵn của các anh chị, phụ huynh, thầy cô đi trước).
Trong lúc vội có thể có một số ý viết chưa rõ, nên các bố mẹ đừng vạch lá tìm sâu trong bài viết của em nhé. Em cũng phải dành hơn 2h để ngồi viết và tổng kết lại nên chắc ko có thời gian để giải thích từng ý mà nọi người không hiểu trong bài này được.
- Trả lời độ tuổi nào là phù hợp để con bắt đầu làm quen với tiếng Anh:
Hiện nay câu trả lời này là rất khó, bởi tất cả các bài viết đều mỗi bài mỗi kiểu, mỗi nghiên cứu mỗi kiểu. Nên hồi đó bạn đầu 3,5 tuổi em cho bé học và bạn út em cho học từ 18 tháng.
Kết quả là: bé đầu giỏi cả tiếng Việt và Tiếng Anh còn bé thứ 2 chỉ giỏi tiếng Anh và vốn từ vựng của tiếng Việt vô cùng hạn chế. Nói chung phần tiếng Việt rất yếu. Nên em phát hiện ra là, ừ thì tiếp xúc càng sớm với tiếng Anh thì học tiếng Anh sẽ có lợi thế, nhưng ko hề có lợi thế cho việc học tiếng mẹ đẻ.
Sau này đọc nhiều tài liệu nghiên cứu về học ngôn ngữ em nhận thấy như sau:
Trẻ có 2 cách học tiếng Anh:
Một là học tiếng Anh từ mới lọt lòng, đó là những bé sinh ra trong gia đình đa ngữ, nghĩa là bé có bố mẹ là người nước ngoài và mẹ người Việt. Các bé này bản thân từ bé đã phải tiếp xúc với nhiều ngôn ngữ cùng 1 lúc nên bé có năng lực học song ngữ. Điều kiện để bé sinh ra trong gia đình đa ngữ ko bị loạn ngữ là bố mẹ nếu người nói tiếng Anh phải luôn nói tiếng Anh và người còn lại luôn nói tiếng Việt. Chứ ko thể bố/mẹ lúc nói tiếng Việt lúc nói tiếng Anh. Nhiều gia đình người việt áp dụng thành công phương pháp này, bới bố mẹ lớn lên ở nước ngoài hoặc tiếng Anh rất siêu. Còn 90% các gia đình khác là không thể tạo môi trường đa ngữ tự nhiên vì ko có bố hoặc mẹ là người nước ngoài. Các môi trường đa ngữ ép buộc như cho nghe nhiều tiếng Anh, bố mẹ lúc nói tiếng Anh lúc nói tiếng Việt thường ko hiệu quả hoặc có thể kiến trẻ bị loạn ngữ. Điển hình là bé thứ 2 nhà mình, đã phải can thiệp rất nhiều bé mới nói được, và khi nói bé cũng chỉ nói tiếng Anh.
Hậu quả là giờ bé tiếng Việt vốn từ ít và thiệt thòi rất nhiều khi đi học ở trường Việt Nam, môn tiếng Việt và Toán bé đều khó hiểu và học chưa tốt.
Cũng có trẻ được tác động đa ngữ nhân tạo thành công, nhưng các mẹ nếu dám chắc 100% gia đình mình sẽ tạo môi trường đa ngữ thành công thì hẵng làm nhé, có dù chỉ 1% không thành công thì cũng ko nên làm.
Bạn thân của bé thứ 2 nhà mình (2 đứa có trục trặc ngôn ngữ nên hay chơi với nhau ở lớp), bố người Anh mẹ người Việt, ko phải là môi trường đa ngữ nhân tạo mà đến hiện nay khi đi học cùng lớp với bé, cũng gặp khó khăn như bé thứ 2 nhà mình (anh trai bé thì ko hề làm sao, học thông minh sáng láng nên mẹ bé cũng chủ quan ko rèn tiếng Việt cho bé).
Hai là bé học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ 2, tức là chỉ học tiếng Anh khi đã thạo tiếng mẹ đẻ. Hiện rất nhiều nghiên cứ đã chỉ ra rằng độ tuổi vàng để bắt đầu học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ 2 là 4 tuổi. Chính vì vậy các chương trình như Grape seed, lingodino, popodoo ….cũng khuyến cáo nên học tiếng Anh từ 4 tuổi trở lên. Những bé chậm ngôn ngữ bố mẹ có thể cân nhắc cho học chậm hơn khi Tiếng Việt của bé đã hoàn thiện.
Mẹ có thể tìm hiểu thêm về giáo trình grapeseed tại đây cũng như tải file Mp3 của giáo trình grapeseed tại đây
Mình khuyến các các phụ huynh ko giỏi tiếng Anh và để an toàn cho con nên cho con học theo phương pháp này.
Tiếng Anh theo mình chỉ là công cụ giao tiếp, còn để phát triển tư duy và kỹ năng tốt nhất cho con, nên học bằng Tiếng mẹ đẻ là Tiếng Việt (với các phụ huynh biết ít tiếng Anh) còn phụ huynh Tiếng Anh giỏi nên lập diễn đàn dạy theo cách 1).
Ba mẹ có thể tham khảo ứng dụng giáo dụng sớm Dino đi học – ứng dụng giáo dục toàn diện đầu tiên ở Việt Nam, tích hợp cả tiếng Anh, tiếng Việt, toán, kỹ năng sống và giáo dục thể chất – Ở ĐÂY
Ngoài ra các phụ huynh có thể cho con học tiếng Anh năm 5, 6,7 tuổi cũng vẫn ổn, nhưng sau 7 tuổi thì tốc độ học giả và tỷ lệ thành công giảm dần, đòi hỏi phụ huynh và trẻ có nhiều nỗ lực hơn những trẻ bắt đầu sớm hơn.
2. Lộ trình dạy con Tiếng Anh từ 4 tuổi
- Giai đoạn từ 4 tuổi trở lên
Bé nào nói tốt tiếng Việt có thể bắt đầu từ 3,5 tuổi), giai đoạn này nên tập trung cho con nghe tiếng Anh. Mỗi ngày chia nhỏ có thể cho con nghe từ 30 phút đến 2 tiếng. Đây chỉ là giai đoạn nghe, em ko khuyến cáo cho xem và nhìn nhé. Những kênh youtube các mẹ có thể tham khảo gồm:
- SuperSimpleSongs
- KidsTV123
- WeAreBusyBeavers
- Maple Leap Learning
- Pinkfong
- Pororo the Little Penguin
Xem you tube chỉ tối đa 30p 1 ngày thôi, các bé dưới 4 tuổi tổng thời gian nhìn vào màn hình ko được quá 90p một ngày (bao gồm tivi, máy tính, ipad, và gồm cả tiếng Anh và tiếng Việt)
Ba mẹ có thể tham khảo thêm loa nghe tiếng Anh cho bé, để bé có thể nghe nhiều, tiếp xúc với việc nghe tiếng Anh và nghe được bất kỳ nơi đâu.
Hàng ngày bố mẹ nhớ cho con học và nói đi nói lại các từ mới để các con tạo vốn từ. Đây cũng là giai đoạn nếu bố mẹ ko biết tiếng anh thì nên học vì rất dễ. Mỗi ngày xem ít nhất từ 20 phút đến 1h đồng hồ.
Ngoài ra, các con có thể chơi và học qua các bộ sách sau:
Bách khoa hình ảnh đầu tiên cho bé
Thư viện hình ảnh đầu tiên của bé
Ba mẹ có thể inbox Vany để Vany tư vấn thêm các truyện cho bé trong độ tuổi này.
Do đó, ba mẹ không sợ rằng mình không biết nói tiếng Anh thì không thể dạy con, do chính vì không biết, nên bố mẹ sẽ cùng con học vui hơn bao giờ hết. Bố mẹ mang tâm lý cùng học, cùng chơi, cùng nhớ, không mang tâm lý dạy học, hay tập trung chỉnh sửa lỗi sai của con, khiến cho con có cảm giác đây chính là chơi và hứng thú. Ưu điểm mà các ba mẹ giỏi tiếng Anh rất khó vượt qua tâm lý dạy và chỉnh lỗi của con.
- Khi con 4 đến 5 tuổi:
– Con có thể học thêm về phonics và các bài có chủ đề, con cần làm quen, nhận mặt chữ cái và có cảm quan, nhận biết được các chữ cái và cách phát âm. Thời điểm này các con học như chơi, hát múa, chơi trò chơinhiều hơn là cố tạo cho các con môi trường học, học, học. Tuổi này vừa học vừa quên nên cũng phải cố gắng ôn tập nhiều con mới học được.
Học liệu bóc dán my busy books
Raz kids dành cho trẻ mẫu giáo
Và còn nhiều bộ sách hay để mẹ và bé cùng chơi và học tiếng Anh, ba mẹ tham khảo ở Tiệm sách nhà Vany ở đây nhé
Hoặc ba mẹ có thể inbox Vany để Vany tư vấn nhé.
- Khi con 5-6 tuổi, đây là giai đoạn tiền đề tạo đà cho việc học tiếng Anh sau này nên các bố mẹ đặc biệt để tâm.
Các con có thể học theo giáo trình như gogo, oxford phonics, everybody up, kids box, hooked on phonics.
Có 2 kênh youtube học phonics rất hay mà mình rất thích, chính là kênh rass language và kênh kids vs life
Tùy trình độ của trẻ lúc này, mà ba mẹ có thể lựa chọn giáo trình dễ hoặc khó hơn với con.
Các truyện các con có thể đọc bao gồm:
Truyện đọc của Grapeseed
Bộ truyện See how they Grow
Nếu ba mẹ muốn con được học 1/1 với giáo viên nước ngoài, ba mẹ có thể tham khảo chương trình học NÀY
- Khi con học lớp 1-2 (từ giai đoạn này việc đọc là rất quan trọng, mỗi ngày ít nhất 20-30P chỉ để cho việc đọc, viết 20P, nghe thì bật liên tục trong nhà như tắm tiếng anh ấy (nghe vô thức):
– Các con có thể học theo giáo trình Family and friends 1, 2 và oxford phonics từ quyển 3 trở đi.. Phải đọc được truyện, khi hỏi các con các con phải biết trả lời và mô tả về câu chuyện, nếu mẹ ko biết tiếng anh thì hỏi con tiếng việt cũng được, miễn là con kể lại cho bạn được nội dung câu chuyện đó
Tăng cường đọc sách level lớp 1 của bản ngữ, mỗi ngày 1 quyển (tăng tốc độ đọc), nghe thật nhiều CD, xem phim và video dài trên 10 phút.
Ba mẹ có thể mua truyện cho các con đọc, những câu truyện như;
- Đọc và nghe listen up level 1,2,3
- Đọc và nghe All aboard reading
- Vocab: Làm Oxford Activity Books for Children
- Writing: Oxford Reading & Writing
- Speaking: Đàn hát theo Oxford Let’s Chant, Let’s Sing (level 2-3)
Ba mẹ có thể cho con đọc trên ứng dụng miễn phí như Google Read Along Stories hay Khan Academy Kids hoặc trên các phần mềm trả phí như Monkey Stories hoặc Umbalena
Thinking:
- Analogy Challenges Beginner Level
- Bộ truyện khám phá khoa học I am.
- Scholastic G 1-2-3 Analogies
- Khi con lên lớp 2-3-4 tập trung nhiều vào đọc hiểu, giao tiếp trình độ cao với giáo viên nước ngoài
Các con đọc được những truyện dài hơn, phức tạp hơn, khi hỏi các con các con phải biết trả lời và mô tả về câu chuyện bằng tiếng Việt và tiếng Anh.
Các con có thể học thêm giáo trình ngữ pháp new round up 2,3,4 hoặc oxford grammar for school và giáo trình nghe step by step listening. Làm bài kiểm tra luyện thi cambridge Starters, Movers và Flyers.
Nếu có thêm thời gian, các con có thể làm thêm các hoạt động sau:
- Làm bộ Cut & Paste Math, Science & LA
- Đọc Oxford Read and Discover
- Làm bộ Write Right
- Đọc, đàn và hát theo Oxford Let’s Chant, Let’s Sing (level 4)
- Học phonics với Sound Great level 3-4
- Unlocking Analogies G3-4
Sau đó các bé sẽ tham gia trại hè mỗi mùa hè liên tục với 100% giáo viên bản ngữ trong ít nhất 1 tháng, phần này giúp tiếng Anh tăng lên nhiều lắm, nhất là giao tiếp, liên tục dã ngoại với người nước ngoài.
Nếu không có điều kiện, ba mẹ có thể cho con học trực tiếp online 1/1 với giáo viên bản ngữ, cũng cực kỳ hiệu quả mà chi phí lại rất vừa phải. Khóa học ba mẹ có thể tham khảo ở đây
- Khi con từ lớp 5: Lúc này em bắt đầu cho con đọc hiểu nhiều sách ngữ pháp, sách đọc chuyên sâu. Lớp tiếng Anh con vẫn duy trì thường xuyên với người nước ngoài, tăng cường 1 lớp học đọc viết kỹ thuật cao với giáo viên việt nam.
Chương trình do giáo viên soạn nên em cũng chưa liệt kê được hết cho phụ huynh.
Đến tầm này trình độ tiếng Anh của con ở mức B1 rồi, tương đương IELT 4 đến 4,5.
Vậy coi như là ba mẹ đã thành công cùng con học tiếng Anh rồi. Giai đoạn sau với nền tảng đã có sẵn như vậy, các con có thể dễ dàng nâng cao trình độ của mình lên rất nhiều.
Dưới đây là phần tổng hợp tài liệu cho các bé theo trình độ, còn lại mẹ Dương Thị Minh đã tổng hợp đưa sách lên hệ thống (các mẹ có thể down về theo link sau)
Lưu ý: Kho tài liệu trên box.net https://app.box.com/s/olfjr4osley7oy5s67n9 chuyên chứa các sách có file audio đi kèm, để tiện mở nghe trực tiếp trên Box app của smart phone/tablet. Để sử dụng các files sách này trên thiết bị di động,:
- bạn cần tạo một account box.net (loại free được phép có dung lượng 10GB)
- sau khi đăng nhập bằng account box.net của bạn, muốn lấy file/folder nào từ Kho sách về thì box riêng của bạn thì bạn chép địa chỉ đường dẫn của file/folder bạn muốn vào trình duyệt. Trên màn hình hiện ra, bạn nhấn “save link” : https://www.mediafire.com/folder/nkuw57r93mi4h/S%C3%A1ch_ti%E1%BA%BFng_Anh_Nhim_-_Pooh
Nguồn: từ Lien Eth Nguyen (Vany có chỉnh sửa và bổ sung)
